Sık kullanılan Linux komutları

Bash Komutları

uname -a : bu komut, sistem ve kernel bilgilerini verir. (kernel dediğimiz linux çekirdeğidir.) head -n1 /etc/issue : kullandığımız linux dağıtımını görüntüler. mount : dosya sistemini monte etmeye yarar date : bilgisayarın saatini ve tarihini görüntüler. uptime : sistemin ne kadar süredir kesintisiz çalıştığını, sistemdeki aktif kullanıcı sayısını ve sistemin yük ortalamalarını görüntüler. whoami : Who Am I? komutu, sistemdeki kullanıcı adınızı görüntüler man [command] : man kelimesinden sonra girilen komutun, hangi parametrelerle nasıl kullanılacağına dair bilgi verir.

Bash kısayolları

CTRL - z : o an çalışan komutun çalışmasını durdurur, beklemeye alır. CTRL - c : o an çalışan komutu sonlandırır. CTRL - a : komut yazdığımız sırada, satırın başına gider CTRL - e : komut yazdığımız sırada, satırın sonuna gider CTRL - u : komut satırında, yazdığımız komutun herhangi bir karakterinin üzerindeyken, satırın başından başlayıp bulunduğumuz karaktere kadar olan karakterleri keser CTRL - k : komut satırında, yazdığımız komutun herhangi bir karakterinin üzerindeyken, satırın sonundan başlayıp bulunduğumuz karaktere kadar olan karakterleri keser CTRL - r : girdiğimiz karakterlere göre, yaptığımız aramaları teker teker görüntüler !! : son çalıştırdığımız komutu tekrar çalıştırır. !abc : abc ile başlayan son komutu tekrar çalıştırır. !abc:p : abc ile başlayan, çalıştırdığımız son komutu gösterir. çalıştırmaz, sadece print eder. !* : son çalıştırdığımız komutun parametrelerini gösterir. !$ : son çalıştırdığımız komutun son parametresini gösterir.

Bash Değişkenleri

env : sistemdeki tüm değişkenleri listeler echo $name : name adındaki değişkenin hangi değere sahip olduğunu gösterir export name = value : name değişkenine value değerini atarız. $HOME : ana dizini gösterir. $PATH : path dizinin gösterir.

Dizin Komutları

pwd : o anda bulunduğumuz dizini gösterir. ls : bulunduğumuz dizindeki dosyaları ve klasörleri listeler. mkdir [directory] : yeni bir dizin yaratır. cd [directory] : bulunduğumuz dizinden farklı bir dizine geçmemizi sağlar. cd .. : bir üst dizine çıkmamızı sağlar.

Dosya Komutları

touch [filename] : yeni bir dosya yaratır. cat [file1] [file2] : dosyaları ard arda sıralayarak standart çıkışa yazar less [filename] : satırlarını numaralandırarak dosyanın içeriğini gösterir. file [filename] : Dosyanın türünü gösterir. cp [file1] [file2] : file1 dosyasını file2 dosyasına kopyalar. mv [file1] [file2] : file1 dosyasını file2 dosyasına taşır. bunu dosyayı farklı bir dizine taşırken, ya da dosyanın ismini değiştirirken kullanabiliriz. rm [filename] : dosyayı siler. head [filename] : dosyanın ilk 10 satırını görüntüler. tail [filename] : dosyanın son 10 satırını görüntüler. tail -f [filename] : dosyanın son 10 satırını, değiştikce canlı olarak görüntülemeye devam eder.

İşlem Komutları

ps : o anda kullandığımız işlemleri listeler psaux : o anda bilgisayarın da gerçekleştirdiği tüm işlemleri listeler top : anlık olarak işlemleri gösterir, sistemin ne kadar hafıza kullandığı vb. parametreler anlık olarak değişir. kill [pid] : yukarıdaki komutlarla listelediğimiz işlemlerin her biri bir PID'e sahiptir, bu PID'ı kullanarak işlemi sonlandırabilir.z pkill [name] : listelediğimiz işlemleri bu komutla isimlerini kullanarak da sonlandırabiliriz. killall [name] : name ismi ile başlayan tüm işlemleri sonlandırmaya yarar.

Arama komutları

grep [kelime] [file] : file dosyası içindeki kelime geçen tüm satırları gösterir. grep -v [metin] [file] : dosyada, içinde aranan metin geçmeyen satırları gösterer. grep -o [metin] [file] : dosyada aranan metin varsa, sadece onu gösterir grep -r [metin] [file] : içinde aranan metin geçen satırları sondan başa doğru gösterir grep -i [metin] [file] : büyük-küçük harf duyarlı arama yapar. find /dir/ -name name* : name ismi ile (name*) başlayan dosyaları bulur. find /dir/ -user name* : isminde name kelimesi geçen dosyaları bulur. find /dir/ -mmin num : dizinde, num (num yerine bir sayı yazılacak) dakikadan daha az saniye önce değiştirilmiş dosyaları bulur. whereis [command] : girilen komutun, binary / source / manual dosyalarının nerelerde olduğunu gösterir. locate [filename] : ismi girilen dosyanın bilgisayarda nelerde olduğunu listeler, aynı isme sahip birden çok dosyanın dizinlerini alt alta listeler. sistem indexi içinde arama yapmak gibidir.

IO (input/output) komutları

cmd < file : dosyayı, komut ile birlikte çalıştırır. Örneğin, gedit < deneme.txt yazdığımız zaman, deneme.txt dosyasının içeriğini alır, yeni bir txt dosyasıymış gibi gedit ile açar. cmd1 < (cmd2) : cmd2 komutunun çıktısını, cmd1 komutunun içerisinde kullanır. örneğin, cmd2 komutunda, grep ile bir arama yaparız, bunun çıktısını alıp cmd1 komutunda gedit ile yeni bir metin dosyası ile kullanabiliriz. cmd > file : cmd komutu ile elde edilen çıktıyı file dosyasına yazar. cmd 2> file : komut sırasında oluşan hataları dosyaya yazar cmd &> file : komut sırasında oluşan tüm çıktıları dosyaya yazar

Sırayla komut çalıştırma

cmd1 ; cmd2 : cmd2 komutundan sonra cmd1 komutu çalışır cmd1 && cmd2 : cmd1 komutu başarılıysa, cmd2 komutu çalışır. cmd1 || cmd2 : cmd1 komutu başarılı değilse, cmd2 komutu çalışır. cmd & : komut arkaplanda çalışır

ls komutu parametreleri

ls -a : dizindeki tüm dosya ve klasörleri listeler ls -R : dizindeki dosyaları, klasörleri ve klasörlerin içindeki dosyaları da listeler ls -r : dizindeki tüm dosya ve klasörleri tersten listeler ls -t : dizindeki klasör ve dosyaları son değiştirilme tarihlerine göre listeler ls -S : dosyaları ve klasörleri boyutlarına göre listeler ls -l : dosyaları ve klasörleri, detaylı şekilde listeler. (son değiştrilme tarihleri, oluşturan kullanıcı vs.) ls -1 : her dosya ve klasör ismini tek satır olacak şekilde listeler ls -m : dosya ve klasör isimlerini aralarına virgül koyarak listeler ls -Q : dosya ve klasör isimlerini çift tırnak (" ") içerisinde listeler

Nano komutları

CTRL-R : dosyayı açar CTRL-O : dosyayı kaydeder CTRL-X : dosyayı kapatır ALT-A : text seçmeyi başlatır, yön tuşları ile text seçilebilir CTRL-K : seçilen metni keser CTRL-U : metni yapıştırır ALT-/ : dosyanın sonuna gider CTRL-A : satır başına gider CTRL-E : satır sonuna gider CTRL-C : satırın kaçıncı satır olduğunu ve tüm dosya içerisinde % kaçıncı satır olduğunu gösterir CTRL-_ : belirtilen satıra gider CTRL-W : dosya içinde arama yapar ALT-W : arama yaptıktan sonra bir sonraki metni bulur CTRL-\ : bul ve değiştir işlemini yapar

Screen komutları

screen : yeni bir screen oturumu başlatır screen -r : screen oturumunu kaldığı yerden devam ettirir screen -list : aktif screenleri listeler CTRL-A : screen için ekran komutlarını etkinleştirir CTRL-A c : yeni bir pencere açar CTRL-A n : bir sonraki pencereye geçer CTRL-A p : bir önceki pencereye geçer CTRL-A " : terminalleri gösterir CTRL-A A : bash ismini değiştirmeye yarar CTRL-A K : screen oturumunu bitirir

Dosya izinleri

chmod 775 [file] : dosya modunu 775 olarak değiştirir chmod -R 600 [folder] : klasör modunu 600 olarak değiştirir chown [user]: [g-roup] [file] : dosyanın kullanıcı ve kullanıcı grubunu değiştirmeye yarar

Dosya izin numaraları

4 : okuma (read (r)) 2 : yazma (write (w)) 1 : çalıştırma (execute (x)) Devamı için : Sık kullanılan Linux komutları